TUNCELİNİN COĞRAFİ YAPISI
Tunceli, Doğu Anadolu Bölgesi’nin Yukarı Fırat havzasında yer alır ve coğrafi olarak, Güneyinde Elazığ, doğusunda Bingöl, kuzeyinde Erzincan kuzeydoğusunda Erzurum illeri ile çevrilidir.
Tuncelinin coğrafi yapısı :Yüzölçümü 7.774 km2 olan Tunceli, deniz seviyesinden 1.050 metre yüksektedir. Tunceli, idari olarak, biri merkez ilçe olmak üzere 7 ilçe, 19 bucak ve 354 köyden oluşmaktadır.
Doğu Anadolu Bölgesi’nin engebeli jeomorfolojik yapısı Tuncelinin coğrafi yapısı içinde görülmektedir. İl kuzeyden Munzur dağları ve Karasu çayı, doğudan Bingöl dağları ve Peri çayı, güneyden Keban Baraj gölü ve batıdan Fırat nehri ile çevrili bulunmakta, yüzölçümünün büyük bir bölümünü yüksek dağlar ve derin vadiler kaplamaktadır. Bu bakımdan arazinin çoğunluğu tarıma elverişli değildir. Tarıma elverişli alanlar ilin güneyinde yer almaktadır. Önemli dağlar Bağırpaşa Dağı 3292 m. ,Karasakal dağları 3123 m., Munzur Dağı 3071 m, Yılan Dağı 2950 m, Karaoğlan Dağı 2422 olarak yer tutmaktadır. İl alanı tümüyle Fırat Havza-sına girmektedir. İl alanı içindeki başlıca akarsular Peri Suyu, Munzur Suyu, Pülümür Çayı, Hozat Deresi, Avuşkart Deresi, Ormancık Çayı’dır. Ovacık, Nazımiye ve Hozat ilçe sınırları içinde yer alan bölgeler yer yer meşe ormanlıkları ile kaplıdır. Diğer bölgelerde ise nispeten ormanlık saha azdır. Bunun yanı sıra bodur ağaçlıklarla, yabani kavak ve söğütlere sıkça rastlanır. İl alanının bitki örtüsünü büyük ölçüde step bitkileri, çayır bitkileri ve meşe ormanları oluşturur. Yüzölçümünün % 12,1’de dağlık ve taşlıktır.
İl ve 7 ilçenin kuruluş yeri incelendiğinde, Ovacık ilçesi hariç hepsinde ortak özellik bir yamaç sırtından aşağıya , düzlüklere doğru yapılanmalarıdır. Genelde yerleşim yerlerinin bir tarafları dik dağlara dayalı olması, düzlük alanlara doğru gelişme göstermeleri belirgin bir özelliktir. Sadece, Ovacık ilçesi dağların arasında düz bir platoda kuruludur.
Tuncelinin coğrafi yapısında, iki değişik yönden geçen Munzur ve Pülümür çaylarının birleştiği yarımada üzerinde kurulmuş olup, gelişme alanı bugünkü kurulu bulunduğu yerden 5-6 km güneyindeki küçük düzlük alandadır.
Tipik karasal iklimin hakim olduğu Tunceli’de, genellikle yazlar sıcak ve kurak, kışlar soğuk ve yağışlı geçer. Yağışlar genellikle sonbahar ve ilkbaharda yağmur, kış aylarında ise kar şeklinde olmaktadır. Yıllık yağış 550-1100 mm arasında değişmektedir. Munzur sıra dağları bölgenin kuzeyine doğru bir set şeklinde uzadığından, farklı miktarda yağışların düşmesine neden olmaktadır.
Tunceli tektonik olarak, 1. ve 2. derecede deprem kuşağı içerisinde yer almaktadır. Bu bölgede yapılacak yapılar depreme karşı dayanıklılığı yönünden, gerek malzeme ve gerekse işçilik bakımından Türk Standartlarına ve Bayındırlık ve İskan Bakanlığı “Genel Teknik Şartnamesi” kurallarına uygun olması gerekmektedir.
TUNCELİNİN İLÇELERİ :
Çemişgezek: İlçe Tunceli’nin batısında yer almakta olup, İl’e 117 km. uzaklıktadır. 877 km² alana sahip olan İlçenin rakımı 953 m.dir. Tunceli ile olan ulaşımı Pertek üzerinden karayolu ile sağlanır. Ancak ulaşım daha çok Elazığ İli üzerinden olup Elazığ-Çemişgezek arasındaki karayolunun bir kısmının Keban Baraj Gölü üzerinde olması nedeniyle feribotlarla sağlanmaktadır.
Hozat: Hozat; kuzeyinde Ovacık, doğusunda merkez ilçe, güneyinde Pertek ve batısında Çemişgezek ilçeleriyle çevrilidir. İlçenin denizden yüksekliği 1520 m. olup, yüzölçümü 804 km.²dir. İlçe merkezi Tunceli’ye 96 km. uzaklıkta bulunmakta olup ulaşım il merkezine ve Elazığ’a Pertek karayolu üzerinden sağlanır.
Mazgirt: Tunceli iline 40 km. Elazığ iline 100 km. uzaklıkta olan Mazgirt ilçesi, Tunceli-Elazığ Karayolunun 10 km. kuzeyinde yer almaktadır.
Nazımiye: Eski ismi Kızıl Kilise olan Nazımiye ilçesi 553 km² alanla, İl’in en küçük ilçesidir. İl’e uzaklığı 36 km. olup, denizden yüksekliği 1550 m. dir.
Ovacık: Tunceli’nin kuzeyinde yer alan Ovacık’ın ismini dağların arasında yer alan 74 km2’lik ovadan aldığı sanılmaktadır. 1538 km² alanı ile ilimizin arazi yönünden en büyük ilçesidir. İl merkezine 65 km uzaklıkta bulunan İlçeye ulaşım Munzur Suyu ile birlikte devam ederek ilerleyen ve Munzur Vadisi Milli Parkı içerisinde yer alan eşsiz doğa manzaralarıyla dolu karayolu üzerinden sağlanmaktadır.
Pertek: İl merkezinin güney kısmında yer alan Pertek ilçesinin, doğusu ve güney sınırı tamamen Keban Baraj Gölü ile çevrilidir. Kuzeyinde merkez ilçe ve Hozat, batısında ise Çemişgezek ilçesi ile sınırlanır.
Pülümür: Tunceli merkezinin kuzeydoğusunda yer alan ve 1505 km2’lik yüzölçümüne sahip olan İlçenin deniz seviyesinden yüksekliği 1650 m dir. İl merkezine 65 km uzaklıkta bulunan ilçeye Pülümür Vadisi ve Pülümür Çayı boyunca uzanan ve aynı zamanda Tunceli’nin Erzincan ili ile olan bağlantısını sağlayan karayolu üzerinden ulaşılır.
